UNICEF माहिती व सराव प्रश्न

UNICEF

 युनिसेफ: प्रत्येक मुलाच्या हक्कांचे आणि कल्याणाचे संरक्षण करणे परिचय: युनिसेफ, युनायटेड नेशन्स चिल्ड्रन्स फंड, जगभरातील मुलांचे हक्क आणि कल्याण यांना प्रोत्साहन देण्यासाठी समर्पित एक अग्रगण्य जागतिक संस्था आहे. 11 डिसेंबर 1946 मध्ये स्थापित, युनिसेफ 190 पेक्षा जास्त देश आणि प्रदेशांमध्ये कार्य करते, गरजू मुलांना महत्त्वपूर्ण मदत पुरवते. हा लेख युनिसेफच्या कृतीच्या मुख्य क्षेत्रांवर लक्ष केंद्रित करून, मुख्य उपक्रम आणि यशांवर प्रकाश टाकतो.

 I. जगण्याची आणि विकासाची खात्री करणे -

 लसीकरण मोहिमा: गोवर, पोलिओ आणि कोविड-19 सारख्या घातक रोगांपासून लाखो मुलांना लसीकरण करण्यात मदत करून लसीकरण कार्यक्रमांमध्ये युनिसेफ महत्त्वपूर्ण भूमिका बजावते. 

- पोषण कार्यक्रम: कुपोषणाचा मुकाबला करण्यासाठी युनिसेफ पोषण हस्तक्षेपांना समर्थन देते, ज्यामध्ये उपचारात्मक खाद्यपदार्थांची तरतूद आणि अनन्य स्तनपानाला प्रोत्साहन देणे समाविष्ट आहे.

- स्वच्छ पाणी आणि स्वच्छता: संस्था सुरक्षित पिण्याचे पाणी आणि स्वच्छता सुविधांमध्ये प्रवेश सुधारण्यासाठी, जलजन्य रोगांचा धोका कमी करण्यासाठी कार्य करते. 

II. सर्वांसाठी दर्जेदार शिक्षण - आपत्कालीन परिस्थितीत शिक्षण: युनिसेफ हे सुनिश्चित करण्यासाठी प्रयत्न करते की संघर्ष आणि आपत्तींमुळे बाधित मुले त्यांचे शिक्षण चालू ठेवू शकतील, तात्पुरती शिकण्याची जागा, शालेय पुरवठा आणि मनोसामाजिक समर्थन प्रदान करतात. 

- मुलींचे शिक्षण: युनिसेफ शिक्षणात लिंग समानतेसाठी वकिली करते, मुलींच्या शालेय प्रवेशास प्रोत्साहन देण्यावर आणि बालविवाह आणि लिंग-आधारित हिंसा यासारख्या अडथळ्यांना तोंड देण्यावर लक्ष केंद्रित करते. 

- लवकर बालपण विकास: लवकर शिक्षणाचे महत्त्व ओळखून, UNICEF अशा कार्यक्रमांना समर्थन देते जे सर्वांगीण विकासाला चालना देणार्‍या दर्जेदार बालपणीच्या शिक्षणात प्रवेश देतात. 

III. बाल संरक्षण आणि हक्क - बाल संरक्षण प्रणाली: 

युनिसेफ बाल संरक्षण प्रणाली मजबूत करण्यासाठी, हिंसाचार, गैरवर्तन आणि शोषण रोखण्यासाठी आणि प्रतिसाद देण्यासाठी सरकार आणि भागीदारांसह कार्य करते. 

- जन्म नोंदणी: UNICEF जन्म नोंदणी उपक्रमांना समर्थन देते, हे सुनिश्चित करते की प्रत्येक मुलाची कायदेशीर ओळख आहे, जी सेवांमध्ये प्रवेश आणि संरक्षणासाठी आवश्यक आहे. 

- बालमजुरी संपवणे: युनिसेफ बालमजुरीचे उच्चाटन करण्यासाठी, मुलांना शिक्षण आणि पर्यायी संधी उपलब्ध करून देणारी धोरणे आणि कार्यक्रमांना प्रोत्साहन देते.

IV. वकिली आणि धोरण प्रभाव - जागतिक वकिली: 

युनिसेफ मुलांचे हक्क आणि गरजांबद्दल जागरुकता वाढवते, त्यांच्या कल्याणाला प्राधान्य देणारी धोरणे आणि कार्यक्रमांची वकिली करते. 

- डेटा-चालित अंतर्दृष्टी: युनिसेफ मुलांच्या कल्याणाच्या विविध पैलूंवर संशोधन करते आणि डेटा गोळा करते, धोरणात्मक निर्णय आणि गुंतवणुकीचे मार्गदर्शन करण्यासाठी पुरावे प्रदान करते.

- भागीदारी: युनिसेफ सरकार, एनजीओ आणि इतर भागधारकांसह संसाधने आणि कौशल्याचा लाभ घेण्यासाठी सहयोग करते, बाल-केंद्रित उपक्रमांसाठी एक समन्वित दृष्टीकोन सुनिश्चित करते.

निष्कर्ष: हक्कांचे संरक्षण करण्यासाठी आणि जगभरातील मुलांचे जीवन सुधारण्यासाठी युनिसेफच्या अथक प्रयत्नांनी महत्त्वपूर्ण प्रभाव पाडला आहे. आपल्या विविध कार्यक्रम आणि उपक्रमांद्वारे, युनिसेफ मुलांचे अस्तित्व, शिक्षण, संरक्षण आणि समर्थन करत आहे. तथापि, मुलांसमोरील आव्हाने कायम आहेत, प्रत्येक बालकाचा निरोगी, सुरक्षित आणि समृद्ध भविष्याचा हक्क सुनिश्चित करण्यासाठी सरकार, संस्था आणि व्यक्तींकडून सतत समर्थन आणि वचनबद्धता आवश्यक आहे.

Unicef (युनिसेफ) यावर आधारित सराव प्रश्न

1. युनिसेफ म्हणजे काय? 

a) आपत्कालीन निधीसाठी संयुक्त राष्ट्र आंतरराष्ट्रीय धर्मादाय 

b) युनायटेड नेशन्स इंटरनॅशनल चिल्ड्रन्स इमर्जन्सी फंड 

c) समानता आणि स्वातंत्र्यासाठी संयुक्त राष्ट्रांची एकात्मिक मोहीम 

ड) पर्यावरणीय न्याय्यतेसाठी संयुक्त राष्ट्र आंतरराष्ट्रीय आयोग 

उत्तर: ब) संयुक्त राष्ट्रांचा आंतरराष्ट्रीय मुलांचा आपत्कालीन निधी 

2. युनिसेफची स्थापना केव्हा झाली? 

अ) १९४५ 

ब) १९५४ 

c) १९४६ 

ड) १९७२ 

उत्तर: c) १९४६

3. युनिसेफच्या कामावर कोणती संस्था देखरेख करते? 

अ) संयुक्त राष्ट्र विकास कार्यक्रम (UNDP) 

b) संयुक्त राष्ट्र शैक्षणिक, वैज्ञानिक आणि सांस्कृतिक संघटना (UNESCO) 

c) जागतिक आरोग्य संघटना (WHO) 

ड) संयुक्त राष्ट्र महासभा (UNGA) 

उत्तर: ड) संयुक्त राष्ट्र महासभा (UNGA) 

4. युनिसेफच्या कार्याचा मुख्य फोकस काय आहे? 

अ) जागतिक शांतता आणि सुरक्षिततेला प्रोत्साहन देणे 

ब) मुलांच्या हक्कांचे रक्षण करणे 

c) हवामान बदलाला संबोधित करणे 

ड) शिक्षणासाठी सार्वत्रिक प्रवेश सुनिश्चित करणे 

उत्तर: ब) मुलांच्या हक्कांचे रक्षण करणे 

5. युनिसेफला निधी कसा दिला जातो? 

अ) सरकार आणि खाजगी देणगीदारांच्या ऐच्छिक योगदानाद्वारे 

b) सदस्य देशांकडून गोळा केलेल्या करांच्या माध्यमातून 

c) मालाच्या विक्रीतून मिळालेल्या पैशातून 

ड) शेअर बाजारातील गुंतवणुकीद्वारे 

उत्तर: अ) सरकार आणि खाजगी देणगीदारांच्या ऐच्छिक योगदानाद्वारे 

6. खालीलपैकी कोणते क्षेत्र युनिसेफसाठी फोकसचे क्षेत्र नाही? 

अ) शिक्षण 

ब) आरोग्य आणि पोषण 

c) लिंग समानता 

ड) अंतराळ संशोधन 

उत्तर: ड) अंतराळ संशोधन 

7. युनिसेफला सर्वात जास्त देणगी देणारा देश कोणता आहे? 

अ) युनायटेड स्टेट्स 

ब) चीन 

c) जर्मनी 

ड) जपान 

उत्तर: अ) युनायटेड स्टेट्स 

8. युनिसेफचा लोगो काय आहे? 

अ) ऑलिव्ह शाखा असलेले कबूतर 

ब) निळे हृदय 

c) रेड क्रॉस 

ड) हिरवी पाने 

उत्तर: ब) निळे हृदय 

9. युनिसेफ किती देशांमध्ये कार्यरत आहे? 

अ) 100 

b) 150 

c) 190 

ड) 230 

उत्तर: c) 190 

10. UNICEF चे सध्याचे कार्यकारी संचालक (2023 पर्यंत) कोण आहेत? 

अ) ऑड्रे अझौले 

b) टेड्रोस अॅधानोम गेब्रेयसस 

c) हेन्रिएटा एच. फोर 

ड) अमिना जे. मोहम्मद 

उत्तर: c) हेन्रिएटा एच. फोर